i“Als je aan het eind van je leven zit, is elke dag kostbaar. Ik verspil mijn tijd niet aan dingen die dat niet waard zijn.” (vrouw 67 jaar, opgenomen op palliatieve unit)
Prijsvraag: tijd in de laatste fase
In het thema “tijd voor zorg” verzamelen we goede ideeën en praktische werkvormen om beter om te gaan met tijd in de zorg. We vroegen in onze Prijsvraag voorbeelden uit de palliatieve zorg. Voor mensen die terminaal zijn, is kloktijd minder van belang in hun persoonlijke tijdsbeleving. Zij hebben behoefte aan nabije zorg. Als het contact met naasten goed is, kan dit nog lang een bron van voldoening en zinvolle tijdsinvulling en afronding van het leven zijn. Als er geen goede contacten meer zijn, kan er verlangen komen om het leven te laten stoppen omdat de tijd als steeds zinlozer en ondraaglijker wordt ervaren. Wat kan je in de zorg hieraan bijdragen?
De winnares van deze prijsvraag is Gonny Stoel, verzorgende IG in Snavelenburg, Maarssen. Zij werkt op afdeling Mariënhof, een gesloten PG-afdeling met 11 bewoners. Hoe draagt Gonny met haar collega’s bij een goede laatste tijd voor deze bewoners?
Omdat ik met dementerenden werk is mijn invulling voor de laatste levensfase: zorgen dat de familie op eigen manier een bijdrage kan leveren voor de laatste fase. Ons hulpmiddel daarbij is de “Waakmand”, die ik heb ontworpen, tijdens mijn opleiding tot EVV, waarin een verbetervoorstel gemaakt moest worden als eindopdracht. Hierin zitten allerlei hulpmiddelen die voor de terminale bewoner van belang kunnen zijn. De familie kan zelf bepalen welk hulpmiddel ze in willen zetten.
Dat kan een lichtje zijn. Of een mooi muziekje waar de stervende aan gehecht was, want het gehoor blijft het langst intact. En prettige geuren of lichamelijk contact met behulp van massage olie voor eventueel hand/voetmassage.
Ik heb ook het boek, “Waardig einde” van Linda Kavelin-Popovs in de Waakmand gedaan, met daarin voorbeelden van wat je als naaste kan doen voor iemand die stervende is. Voor de persoon die waakt is er een dekentje en nek-kussen en een verfrissend pepermuntje.
De Waakmand heb ik ook beschikbaar gesteld voor de andere huizen van de organisatie waarvoor ik werk.
Gedurende mijn dienst komen we regelmatig binnen, om de familie en de terminale bewoner te ondersteunen in hun verdriet of ongemakken te constateren en deze op te lossen. We nemen hier tijd voor, dit moet goed gebeuren! We hebben een dienst met zijn tweeën en één collega is in de buurt en beschikbaar.
Van harte gefeliciteerd, Gonny! Een heel mooi en eenvoudig voorbeeld van hoe je in de laatste tijd je bewoners en hun familie de kans geeft om deze laatste tijd door te brengen op een manier waarbij zij zich goed voelen. Jij krijgt een Tijdspel als prijs, voor jou en je team!
Zie voor meer inspiratie “Zorg: een kwestie van tijd”, Anne-Marie de Lust, Artikel Tijdschrift voor Palliatieve Zorg, september 2016.