Thema ‘Tijd voor Zorg’ – Tijdstijlen

Werken met Tijdstijlen

Medewerkers in de zorg reageren niet hetzelfde op tijds­problemen en situaties in hun werk. Er zijn in de praktijk grote verschillen. Uit promotie­onderzoek (“Zorg, een kwestie van tijd” Verbeek 2011) blijkt dat er in de langdurige zorg uiteen­lopende tijd­stijlen zijn te vinden. Een tijdstijl is een persoon­lijke manier van omgaan met de tijd. Mensen gaan er nu eenmaal anders mee om. De ene collega is heel precies met tijd­afspraken, de ander is wat flexibeler met tijd. Er zijn in de praktijk zes tijdstijlen.

Zes Tijdstijlen van Zorgmedewerkers

• Georganiseerd en gepland
  Een mede­werker met deze tijd­stijl heeft overzicht. Zij kan prima plannen en haar taken afwerken. Zij heeft zelden last van tijdsdruk, want zij heeft haar zaakjes goed op orde.
• Tijd nemen, hier en nu
  Deze mede­werkers houden hun aandacht bij de cliënt, want voor hen willen zij ‘er zijn’. Een strakke werk­indeling is voor hen niet fijn. Zij werken spontaan en nemen de tijd die zij nodig vinden.
• Doorwerken en tijd nemen
  Deze mede­werkers combineren efficiency en aandachts­tijd. Zo werken zij in vlot tempo door. Maar als een cliënt hen nodig heeft, dan laten zij hun to do lijst liggen.
• Soms is het rennen
  Deze zorg­medewerkers hebben last van de piek­momenten in de zorg. Zij kunnen moeilijk omgaan met situaties waarin er veel verschil­lende vragen tegelijk op hen afkomen. Dit geeft veel stress.
• Gejaagd door de tijd
  Deze mede­werkers gaan steeds harder rennen en haastiger werken. Het gevolg is dat zij fouten maken, steeds meer stress voelen en uitein­delijk de kans lopen ziek te worden.
• Aan het leren
  Leerlingen of stagiaires, maar ook nieuwe collega’s missen het werkoverzicht, daarom werken zij minder efficiënt. Zij vergelijken hun tempo met dat van collega’s die wel vlot door­werken.

Wat is jouw Tijdstijl?

Een werkvorm waarmee je kunt nagaan hoe je eigen tijdstijl is. Analyse geeft inzicht in de verschillen tussen mensen, maar vooral inzicht in jezelf. Wat is je natuur­lijke manier van doen? Als je beter ziet hoe je zelf met tijd omgaat, weet je wat jouw sterke kant is en even­tueel ook wat je graag meer zou willen ontwik­kelen.
Interactieve werkvorm “Jouw tijdstijl: hoe ga jij om met tijd?”.

Tijd voor Cliënten

Mensen die als cliënt gebruik maken van zorg hebben grote verschillen in de manier waarop zij met hun dag omgaan en wat zij vervolgens vragen van de verzorging, als het om afstemming gaat. Uit onder­zoek (Verbeek, 2011) blijkt dat er in de lang­durige zorg uiteen­lopende tijd­stijlen zijn te vinden.

Zes Tijdstijlen van Cliënten

• Aan het stuur
  Deze cliënten willen graag een actief leef­patroon hand­haven. Zij zitten ‘aan het stuur’ en hebben een dag­ritme met afspraken en activi­teiten die in de tijd gepland zijn.
• Pluk de dag
  Deze mensen zijn niet klok­gericht. De ene dag loopt totaal anders dan de andere. Vandaag is er meer hulp nodig dan morgen.
• Balans bewaken
  Cliënten die letten op hun energie­balans willen graag een overzich­telijke dag. Zij hebben activi­teiten maar ook duidelijke rust­momenten, om over­belasting te voor­komen.
• Loslaten van de klok
  Deze cliënten komen vaak uit een heel actief leven. Hun lichaam wil niet meer hele­maal mee­werken en is lang­zamer of heeft meer rust nodig. De klok wordt minder belang­rijk.
• De tijd uitzitten
  Deze mensen hebben te maken met een (sterk) afnemende conditie en energie. Er dreigt verlies van zelf­standigheid, eigen­heid en bezig­heden. Deze cliënten komen nauwe­lijks buiten en worden steeds passiever.
• De laatste tijd
  Sommige cliënten leven in hun laatste tijd. Het energie­niveau is laag. Er zijn vaak weinig eigen activi­teiten. Sommige van deze cliënten lezen af en toe wat en ontvangen bezoek, maar op zo’n manier dat dit niet teveel vermoeit.

Afstemmen op de tijd van de cliënt

“Nu ik weet dat ze bij mij altijd voor 10 uur komen, kan ik zelf mijn ochtend verder indelen. En als het een enkel keertje toch niet lukt, dan bellen ze.” (cliënt van thuiszorg)

Afstemmen van de zorg op het ritme van de cliënt is geen luxe maar nood­zaak. Als mensen het ritme van een organi­satie moeten volgen, verdwijnt hun persoon­lijk dagritme in veel gevallen en worden zij meer en meer geleefd en afhan­kelijk. Dit heeft behalve met de licha­melijke situatie te maken met persoon­lijke opvat­tingen over tijd en keuzes over het verdere leven. Wanneer men volgens de eigen tijd­stijl kan leven, dan loopt vaak ook de zorg veel soepeler.

Voorkeuren van de cliënt

Om achter de tijdwensen van de cliënten te komen, kunnen zorg­medewerkers hier gerichter naar vragen.
“Tijdwensen in kaart brengen bij cliënten” (PDF)

Lees verder Tijdvreters aanpakken

Lees verder Meer voor teams

Lees verder Anders organiseren met tijd