“Ik ben de tijd een beetje kwijt. Het is heel intensief op mijn werk en eigenlijk ook thuis, want we maken ons zorgen over mijn schoonmoeder. Heb ik de huisarts van die cliënt nu wel of niet gesproken, twee weken geleden? Ik moet er erg bij nadenken en soms het zorgplan of mijn agenda erbij pakken. Terwijl ik dat vroeger gewoon allemaal in mijn hoofd had zitten.” (wijkverpleegkundige)
Stress beïnvloedt onze tijdsbeleving
Afgelopen weken en maanden zijn stressvol geweest voor veel mensen. Er zijn grote zorgen geweest over de kans op besmetting van onze cliënten, bewoners en patiënten en van onszelf, onze collega’s en de gezinnen thuis. Daarnaast hebben we te maken met grote gevolgen voor het gewone leven en de economie.
Bekend is dat stressvolle en emotionele gebeurtenissen invloed hebben op onze tijdsbeleving. Wie een auto-ongeluk meemaakt, ervaart vaak een trage tijdsbeleving. Dat komt omdat onze hersenen onder druk een hoge activiteit en verwerkingssnelheid hebben. Er is dan ook een opslag van veel informatie per tijdseenheid. Het gevolg hiervan zou kunnen zijn dat de tijdsbeleving van die hele periode is vertraagd. Het is alsof in ons geheugen de beelden worden afgedraaid. Je hebt het gevoel alsof alles in slow motion plaatsvindt.
Als je op je werk te maken krijgt met extra druk en emotionele gebeurtenissen, kan het dus zijn alsof je voor je gevoel veel meer meemaakt in korte tijd. Omgekeerd, als je thuis moet werken, verandert de tijdsbeleving ook. Minder informatie per tijdseenheid (een lage beeldsnelheid) leiden tot een snellere tijdsbeleving. De dagen en weken vliegen voorbij. Misschien heb je het gevoel dat je te weinig doet en te weinig meemaakt. Waardoor je tijdsbeleving wat kleurloos wordt.
Nieuw dag- en leefritme
Veel mensen hebben in deze tijd ook te maken met grote veranderingen in hun bezigheden en tijdritme. Je vertrouwde sportavond is er opeens niet meer. In je vrije tijd loopt alles anders dan normaal. Werk en privé lopen veel meer door elkaar. Kinderen zitten thuis, vragen aandacht of extra begeleiding. Wat veel nieuwe druk kan geven. Lekker naar de sauna zit er niet meer in, waardoor je moeilijker kunt ontspannen en opladen. Je tijd lijkt een chaotische lange onduidelijke vakantie waarin je toch moet werken.
De vertrouwde markeringen in het jaar werken niet meer. We vinden onbewust veel houvast in jaarlijks terugkerende patronen die verbondenheid geven. Feestdagen en verjaardagen maken dat je in een cyclus leeft die hele vertrouwd voelt. Nu moet je meer moeite doen om die mooie momenten te beleven en lukt dat minder goed en minder duidelijk.
Piekeren
Piekeren is een oude instinctieve reactie op gevaar, dat eraan komt. Het komt voort uit ons zoogdieren- en reptielen brein. Piekeren is het gevolg van een gevoel van onveiligheid, onzekerheid, onrust, neerslachtigheid en mogelijk gevaar. Ons lichaam zoekt een manier om met dit soort bedreigingen om te gaan. Het is een eigenlijk een natuurlijke reactie. Het gebeurt vaak als we de controle kwijt zijn omdat het een gebeurtenis is die niet in onze gestructureerde levensstijl past.
Piekeren is slecht voor ons gevoel van welzijn en onze tijdsbeleving. Door te piekeren ben je heel druk bezig in je hoofd met wat er fout kan gaan in de toekomst. Tegelijk kan je daar vaak dan niet zoveel mee. Je hebt wel de stress van je zorgen, maar je hebt er weinig invloed op. Probleem is vaak dat we niet tot rust komen als we piekeren. Het kan een vervelende slapeloosheid geven die uitput. In het ergste geval ga je piekeren omdat je niet slaapt of omdat je piekert. Daarom hou je een stressvolle cyclus in stand.
Tips voor je tijdsbeleving in deze tijd
- Accepteer wat je voelt en denkt
Ervaren van stress en onrust hoort erbij en is logisch. Het is nu eenmaal zo. Maar blijf er niet in hangen. Er is meer dan dat! - Leef zoveel mogelijk hier en nu
Blijf bij de dag waarin je leeft. Sta stil bij het hier en nu, door een paar keer per dag bewust naar je adem te luisteren. Of ontspan je schouders een paar minuten. Luister naar muziek. - Gebruik je invloedssfeer: wat kan wel?
Door je te richten op wat je wel kan, voel je je sterker. Zoek iets wat je kan bijdragen of doe iets waar je anders niet aan toekomt. Sommige mensen ruimen nu maar eens dat hele huis op of richten hun balkon in. Dat geeft een tevreden gevoel over wat je doet met je tijd. - Maak een duidelijke nieuwe dag- en weekindeling
Door los te laten hoe het vroeger ging en te leven op een manier die nu wel werkt, heb je meer grip op je tijd en je tijdsbeleving. Ga bijvoorbeeld elke week op een vrije middag bellen met je familie, in plaats van op bezoek te gaan. - Stel prioriteiten
Het kan zijn dat je minder productief bent dan normaal. Of dat je door gebruik van beschermende maatregelen minder tijd overhoudt voor de directe zorg. Ga in gesprek om taken bewust te laten liggen. Bepaal samen wat wel echt belangrijk is. - Hou contact en geniet met elkaar
Verbondenheid met mensen (collega’s, cliënten, naasten) is een belangrijk tegengif in deze tijd. Laat merken hoe jij je verbonden voelt met die ander. Zorg voor feestelijke momenten. Juist nu. - Vertraag, als je te hard gaat
Misschien is de sauna nog dicht, maar je kunt wel iets doen dat je stress afremt. Ga handwerken, muziek luisteren, puzzelen, in je tuin werken, eten koken, etcetera. Allemaal activiteiten die je natuurlijke rust teruggeven. - Blaas stoom af, liefst met humor
Soms moet je het even allemaal kwijt, en dat is prima. Grappen maken helpt ook enorm en daar help je anderen mee om de stemming erin te houden.